Thánh đường Kẻ Sặt Hố Nai – Một kỳ quan tôn giáo ở Việt Nam
Du khách trên đường đi Đà Lạt và miền Đông Nam Bộ, phần đều chiêm ngưỡng hoặc dừng trước một tân kiến trúc tôn giáo mỹ lệ Đông Phương đang hoàn thành ở khu vực cuối xa lộ Biên Hoà: Tân Thánh đường Kẻ Sặt.
Thật là ngôi thánh đường với lối kiến trúc tân kỳ theo mỹ thuật Đông Phương với hình Tháp Tam Quan, tượng trưng cho ý nghĩa thiêng liêng màu nhiệm một Chúa Ngôi Ba, hoặc ba nhân đức cả: Tin, Cậy, Mến.
Phải kể đây là một kỳ quan tôn giáo ở Việt Nam và chung cho miền Đông Nam Á Châu, mà Lịch Truyền Bá Phúc Âm Năm Thánh 1974 đã ấn hành và tán dương như tiêu biểu cho sự hòa hợp mỹ thuật Đông Tây.
Một thành công rực rỡ của sự hợp ý cộng tác giữa Linh mục và giáo dân trong việc kiến tạo nhà Chúa lưu truyền vạn đại.
Trong khi thi hành công tác, Linh mục và giáo dân khắc phục mọi khó khăn dị đồng để tạo nên một trang lịch sử tôn giáo và Thánh đường giữa lòng đất nước Tiên Rồng này.
Từ ngày khởi công xây cất, Lễ Đức Mẹ Lộ Đức (11/02/1973), Đức cố Giám mục Lê Văn Ấn đích thân chủ tọa Lễ Đặt Viên Đá Đầu Tiên trước hàng ngàn quan khách đạo đời, các Linh mục, Tu sĩ cũng như giáo dân địa phương.
Mọi người đều quan sát đồ án kiến trúc Tân Thánh đường Kẻ Sặt, do một nhóm kiến trúc sư thực hiện: các ông Nguyễn Huy, Trần Phong Lưu, Đinh Xuân Bình, Nguyễn Trọng Tuấn. Họ khen ngợi như một sáng kiến tân kỹ trong việc tạo lập kiến trúc Đông Tây hòa hợp. Ngày nay đang trong giai đoạn hoàn thành, nhiều dân chúng địa phương và quan khách từ khắp nơi dồn về quan sát và nhận định ngôi Thánh đường này như một kỳ quan.
Có một số người thắc mắc về kỷ lục hoàn thành ngôi Thánh đường với một số kinh phí quá lớn lao và sự tài khéo thực hiện của đoàn ngũ thợ thầy chuyên nphiệp.
Kinh phí xây cất trên 70 triệu bạc Việt Nam do giáo dân xứ Kẻ Sặt đóng góp trong 6 đợt liên tiếp gần 2 năm trời qua, đồng thời thợ thuyền chuyên môn xây cất đều xuất thân từ trong Xứ, xung phong làm việc đêm ngày dưới sự đôn đốc và điều động của Linh mục Chánh xứ Giuse Nguyễn Thanh Minh, Hội đồng giáo xứ, Ban cố vấn và quý Chức tân cựu trong Xứ.
Có những ngày phát động đại công tác như đổ nền, đắp móng, và dựng mái Thánh đường, thì hầu như toàn để giáo dân nam nữ đều ngưng việc nhà để xung phong vào mọi công tác: lớn làm việc lớn, nhỏ làm việc nhỏ, khoẻ gánh nặng trên vai, yếu mang ít trên tay. Tất cả vui vẻ trong một ý chí duy nhất, một lẽ hi sinh cao cả cho ngôi nhà Chúa, là nơi hội họp cầu nguyện hôm nay và thế hệ con cháu mai sau. Họ đều cố gắng hết mình trong một niềm tin đạo đức và lý tưởng, mặc dầu vất vả trong lao nhọc, nhưng hy vọng gặt hái trong hân hoan.
Tân Thánh đường Kẻ Sặt nguy nga như một trung tâm cầu nguyện của toàn dân Chúa, một kỳ quan tráng lệ ghi mãi trong lịch sử công giáo và đân tộc như một biểu chứng của đức tin và quốc hồn.
Tân Thánh đường gồm 11 gian, kể cả Cung Thánh dài 70 thước, rộng 22 thước, không có 2 hàng cột giữa, cao 18 thước tới nóc, 40 thước tới đỉnh Tháp Tam Quan, mỗi gian đều có cửa sổ thật lớn, nửa trên bằng kính màu như đèn lồng thông hơi khiến cho lòng nhà thờ bao giờ cũng mát dịu dầu lúc hàng ngàn người quy tụ cầu nguyện.
Hai bên Thánh đường mỗi bên có 3 cửa ra vào bằng gỗ màu gu rộng lớn để giúp cho giáo dân ra vào dễ dàng và nhanh chóng.
Trên Cung Thánh rộng thênh thang đặt một bàn thờ lớn bằng đá cẩm thạch rất tráng lệ, với một tượng Chúa chịu nạn rất lớn dựng liền vào tường chính cao chót vót, cách bức tường chính 1 thước là một bức tường xây lửng cao chừng 3 thước, dài 12 thước, phân cách Cung Thánh và lối ra vào phòng áo, trên lưng chừng bức tường đặt Nhà Tạm bằng cẩm thạch kiểu tân kỳ.
Xung quanh tường phía trong có 14 chặng đàng Thánh Giá rất lớn với kích thước: ngang 1m7 dài 3m6, được minh họạ mỹ thuật với màu sắc lộng lẫy.
Vào ngày hoàn thành, giữa dòng Năm Thánh, ghi lại một thành tích nỗ lực của giáo dân đóng góp xây nhà Chúa, hàng ngàn quan khách, đạo đời từ bốn phương về đây mừng ngày khánh thành (19/12/1974), tất cả đều khâm phục tinh thần cao cả và hòa hợp của Linh mục và giáo dân Kẻ Sặt, xưa nay vốn có truyền thống của một Xứ đạo lớn vào hạng bậc nhất Bắc Việt, một Xứ đạo cựu trào trên 300 năm với nhiều Anh hùng Tử Đạo, và trên 50 Linh mục đã xuất thân từ Xứ đạo này. Trước đây Kẻ Sặt có Đại Chủng Viện, có Trường Thầy Giảng, có Tu viện Dòng Nữ Đaminh Mến Thánh Giá, đào tạo những cán bộ truyền giáo của các địa phận miền Đông Bắc Việt, là nơi hội họp Công Đồng miền đầu tiêu ở Việt Nam (Công đồng Kẻ Sặt), với tinh thần truyền thống đạo đức cố cựu, giáo dân hôm nay đã biến Giáo xứ Kẻ Sặt thành một cơ nghiệp tôn giáo và dân tộc thật đặc sắc: trăm hoa đua nở ở Miền Nam Việt Nam này vậy.
Jos.M. Vũ Công
Trích: Nguyệt San Liên Lạc Tháng 11-12/1974
THÁNH ĐƯỜNG KẺ SẶT HỐ NAI – BIÊN HOÀ
MỘT CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC ĐÔNG PHƯƠNG VĨ ĐẠI
Khởi công xây cất ngày 11-02-1973 và hoàn thành ngày 19-12-1974 (Năm Thánh)
